Temat jest bardzo istotny, kaÂżdy zarĂłwno poczÂątkujÂący jak i doÂświadczony musi znaĂŚ budowĂŞ aerografu, ktĂłrym siĂŞ posÂługuje. O kaÂżde narzĂŞdzie trzeba dbaĂŚ, naleÂży je starannie czyÂściĂŚ, aby efekt wykonywanej pracy byÂł rĂłwnieÂż czysty. ChcÂąc wyczyÂściĂŚ aerograf musimy rozkrĂŞciĂŚ czĂŞÂści mechaniczne i po doprowadzeniu do stanu przed uÂżyciem nastĂŞpnie skrĂŞciĂŚ. CzĂŞstÂą pomyÂłkÂą jest sposĂłb wÂłoÂżenia blaszki spustowej, a takÂże samego spustu. Najlepiej jest zatem poznaĂŚ budowĂŞ aby unikaĂŚ tego typu pomyÂłek.

W Polsce dostêpnych jest na rynku kilka rodzajów aerografów, zarówno modelarskich jak i pó³profesjonalnych, a tak¿e profesjonalnych.
Na pierwszy ogieĂą trafiajÂą aerografy modelarskie:

S¹ to zazwyczaj aerografy z dolnym, szklanym pojemnikiem, zasilane poprzez plastikowy wê¿yk "redukcyjny" gazem Co2 z butli, ewentualnie minikompresorami dostêpnymi równie¿ na rynku. S¹ to aerografy jednofunkcyjne (choÌ zastosowaù mog¹ mieÌ wiele) chodzi oto ¿e spust dozuj¹cy dop³yw sprê¿onego powietrza porusza siê tylko w górê i w dó³. Model ten polecam tylko i wy³¹cznie ludziom zdesperowanym i nieszanuj¹cym swoich ciê¿ko zarobionych pieniêdzy. Wadami aerografów modelarskich s¹ min.:
- plastikowa budowa - nie moÂżna w nich uÂżyĂŚ Âżadnego rodzaju farb na bazie organicznych rozpuszczalnikĂłw poniewaÂż siĂŞ roztopiÂą.
- zazwyczaj czĂŞÂści mechaniczne dokrĂŞcane psujÂą siĂŞ najszybciej - odpadajÂą, wypadajÂą i zwyczajnie siĂŞ niszczÂą
- wê¿yk "redukcyjny" trzeba mocno skleiÌ i zacisn¹Ì mini opaskami uciskowymi - poniewa¿ za ka¿dym razem bêdzie wypada³ z nakrêtki
- u¿ywanie butli Co2 grozi bankructwem - s¹ drogie to po 1, a po drugie gaz jest zimny mrozi skrupulatnie wê¿yk "redukcyjny", a¿ po sam aerograf- efektem czego nie mo¿na malowaÌ ju¿ po ok 2 minutach od u¿ycia, poza tym butlê Co2 nale¿y trzymaÌ w pojemniku z ciep³¹ wod¹, inaczej nie bêdzie trzyma³a sta³ego ciœnienia.
WyjÂątkowo nieudane egzemplarze aerografĂłw modelarskich moÂżna zobaczyĂŚ poniÂżej. Szkoda miejsca na opis.


Wiêcej miejsca zajmie opis i budowa aerografów pó³profesjonalnych i profesjonalnych.
Za aerograf pó³profesjonalny uznajê tutaj ka¿dy aerograf zrobiony z taùszych komponentów i nie wykoùczony jak modele profesjonalne.
Modele aerografów profesjonalnych i pó³profesjonalnych wygl¹daj¹ ³udz¹co podobnie i maj¹ równie podobn¹ budowê wnêtrza. Dzia³aj¹ natomiast na tych samych zasadach. Ka¿dy aerograf zasilany jest sprê¿onym powietrzem z kompresora. Odradzam ka¿demu u¿ytkownikowi zasilanie tego typu aerografu za pomoc¹ minkompresora. Cena takiego sprzêtu jest niska jednak efekt dzia³ania znacz¹co ró¿ny, minkompresor jest po prostu s³aby i mo¿e pracowaÌ bardzo krótko. Dlatego zalecane jest stosowanie ma³ego kompresora (zazwyczaj od 24 litrów do 30 litrów zbiornika wyrównawczego). Przy kompresorze zamontowany byÌ powinien odwaniacz i odolejacz, poniewa¿ nikt nie lubi niespodzianki w postaci wody w natryskiwanej farbie czy kropelek oleju na pomalowanej œwie¿o powierzchni. CzystoœÌ pracy jest bardzo wa¿na podczas pracy z aerografem dlatego stosowanie wszystkich zabezpieczeù jest tak wa¿ne i decyduj¹ce o efekcie.
Ka¿dy aerograf pó³/profesjonalny jest metalowy, dwufunkcyjny - co oznacza ¿e spust chodzi w 4 kierunkach (nie tylko góra dó³ jak w modelarskich) ale równie¿ w ty³ i przód ustalaj¹c tym samym szerokoœÌ wypuszczanego strumienia farby (im dalsze odchylenie spustu tym strumieù szerszy), zbiorniczki na farbê montowane s¹ na 3 sposoby: zbiornik dolny (szklana buteleczka lub metalowy lejek) - wygodny ze wzglêdu na szybk¹ zmianê koloru, zbiorniki górne (grawitacyjne) wymagaj¹ dok³adnego oczyszczenia przed ka¿d¹ zmian¹ koloru, oraz zbiorniki boczne okrêcane (grawitacyjne) - wygodne przy zastosowaniu w czasie pracy z trudno dostêpnymi elementami typu rama rowerowa, w ka¿dym momencie pracy aerograf mo¿na u³o¿yÌ w ekstremalnej pozycji zachowuj¹c pion zbiorniczka z farb¹.



KaÂżdy z tych trzech typĂłw ma swoje wady i zalety :
- aerografy ze zbiorniczkami dolnymi maj¹ najwiêksz¹ pojemnoœÌ oraz maluje siê nimi dobrze w momencie stosowania szablonów i szybkiej zmiany maskowania, zbiorniczek z drogim kolorem mo¿na na³o¿yÌ szybko po przep³ukaniu rozpuszczalnikiem poprzedniej farby, wadami tych modeli zazwyczaj jest du¿a dysza (zazwyczaj 0,3 mm) oraz stosunkowo niewygodne u¿ycie, trzeba siê dostosowaÌ do przytrzymywania dolnego zbiorniczka. Jednak¿e do szybkich efektów jest to aerograf bardzo dobry.


Budowa wnĂŞtrza takiego aerografu znajduje siĂŞ na poniÂższych rysunkach



1 - koronka os³ony ig³y, przedni¹ czeœÌ najlepiej zdi¹Ì poniewa¿ osadzaj¹cy siê na niej
nadmiar farby moÂże spowodowaĂŚ bardzo brzydkie pluniĂŞcie na malowanÂą powierzchniĂŞ
2 - dysza aerografu - t¹ czêœÌ nale¿y bardzo ostro¿nie odkrêciÌ kluczykiem i wyczyœciÌ, nie
gi¹Ì i nie opuœciÌ (na prawde trudno jest szukaÌ takiego maleùstwa)
3 - korpus aerografu - nie naleÂży go rozkrĂŞcaĂŚ zbyt czĂŞsto, jednak naleÂży rĂłwnieÂż go
czyœciÌ, a tak¿e gdy ramie (spust) chodzi ciê¿ko w dó³ nale¿y odkrêciÌ element 5
(zawĂłr doprowadzajÂący sprĂŞÂżone powietrze) i 1 kropelka naoliwiĂŚ
4 - dopÂływ farby od zbiorniczka dolnego
5 - zawĂłr doprowadzajÂący sprĂŞÂżone powietrze z kompresora (od czasu do czasu odkrĂŞciĂŚ
i opuœciÌ kropelkê oleju maszynowego na czêœÌ ruchom¹)
6 - spust dwufunkcyjny (sposób dzia³ania góra dó³ - doprowadzenie iloœci sprê¿onego
powietrza im silniejszy nacisk tym wiĂŞksze ciÂśnienie wylotowe, oraz tyÂł przĂłd im dalsze
wychyleni od pozycji wyjÂściowej tym szerszy strumieĂą wylatujÂącej farby), czĂŞsto
pocz¹tkuj¹cy wk³adaj¹ spust w odwrotn¹ stronê, ³atwo to rozpoznaÌ, czêœÌ g³adka
naciskowa powinna byĂŚ z tyÂłu.
7 - igÂła - bardzo delikatny element, naleÂży jÂą wyciÂągaĂŚ i wkÂładaĂŚ ze szczegĂłlnÂą
ostro¿noœci¹, wk³adaj¹c ig³ê nale¿y wyregulowaÌ jej skrêcenie w tylnej czêœci oraz tak
aby wchodziÂła do oporu (ale nie wbijaĂŚ jej na chama) w dyszĂŞ, naleÂży jÂą dokÂładnie
oczyÂściĂŚ i od czasu do czasu naostrzyĂŚ na papierze o gradacji > 2000
8 - blaszka spustowa, jej odchylenie sterowane jest przy pomocy spustu, dziĂŞki niej i
tylnym zaciskom, kontrolowane jest poruszanie siĂŞ igÂły (7) ,po rozebraniu i
wyczyszczeniu powinna byĂŚ osadzona tak jak na rysunku - dolny brzuszek powinien byĂŚ
skierowany ku tyÂłowi aerografu
9 - osÂłona igÂły - nakÂładamy jÂą na samym koĂącu chroni czĂŞÂści sprĂŞÂżynujÂące i trzymajÂące
ig³ê
10 - zacisk igÂły - naleÂży go nakrĂŞcaĂŚ przed naÂłoÂżeniem osÂłony (9) i nie skrĂŞcaĂŚ zbyt mocno
by na igle nie byÂło zbyt duÂżych oporĂłw w czasie pracy
11- zbiorniczki na farbĂŞ
W tego typu aerografach farba jest "wydmuchiwana" ciÂśnieniem regulowanym przez spust do dyszy.

- "Przeciwstawne" aerografom z dolnymi zbiorniczkami s¹ aerografy ze zbiorniczkami (lejkami) grawitacyjnymi (górnymi). Ich zaletami jest precyzja, dysza najczêœciej jest równa 0,2 mm co pozwala na bardzo precyzyjne dozowanie farby. Spoœród tego typu aerografów mo¿na wyró¿niÌ równie¿ aerografy bez lejka, jedynie z otworem na farbê, posiadaj¹ one dysze 0,15 mm s¹ zatem bardzo czu³e i precyzyjne. Farba umieszczana w aerografach z grawitacyjnym zbiorniczkiem powinna byÌ odpowiednio rozrzedzona, poniewa¿ zbyt gêsta konsystencja nie przejdzie nawet pod bardzo du¿ym ciœnieniem przez tak ma³¹ dyszê. Wad¹ tego typu aerografów jest to i¿ wymagaj¹ szczególnie dba³ego czyszczenia przed ponownym nape³nieniem. Niedoczyszczone resztki farby mog¹ spowodowaÌ chlapniêcie innym kolorem na malowan¹ powierzchniê, co zepsuje czasami efekt wielogodzinnej pracy.
Swoj¹ budow¹ nie ró¿ni siê znacznie od opisu powy¿ej dlatego mo¿na go przyj¹Ì na pocz¹tek jako uniwersalny



- aerografy ze zbiorniczkiem bocznym (grawitacyjnym) - prawdopodobnie zostaÂły "wymyÂślone" na podstawie konstrukcji pistoletĂłw do malowania z bocznymi, grawitacyjnymi zbiornikami. MajÂą podobne dusze jak aerografy z gĂłrnym zbiorniczkiem (0,2 mm), z tym Âże zbiorniczek znajduje siĂŞ z boku, co umoÂżliwia ÂłatwiejszÂą pracĂŞ przy trudnych i cieÂżkich do obrotu powierzchniach (np. rama rowerowa). Takie teÂż sÂą wady i zalety tego aerografu, trzeba go dokÂładnie czyÂściĂŚ i najlepiej stosowaĂŚ w nim farby wodnorozpuszczalne z powodu duÂżej iloÂści uszczelek, ktĂłre najnormalniej rozpuszczajÂą siĂŞ szybko pod wpÂływem rozcieĂączalnikĂłw organicznych.